โคลงภาพพระราชพงศาวดาร

ผู้แต่ง โคลงพระสุริโยทัยขาดคอช้าง พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

โคลงพันท้ายนรสิงห์ถวายชีวิต พระนิพนธ์พระเจ้าน้องยาเธอ

 พระองค์เจ้าวรวรรณากร (พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์)

ลักษณะคำประพันธ์ โคลงพระสุริโยทัยขาดคอช้างแต่งเป็น

โคลงสี่สุภาพ ๖ บท

โคลงพันท้ายนรสิงห์ถวายชีวิตแต่งเป็นโคลงสี่สุภาพ ๔ บท

ถอดความพระสุริโยทัยขาดคอช้าง

๏ พระมหาจักรพรรดิเผ้า ภูวดล สยามเฮย

วางค่ายรายรี้พล เพียบหล้า

ดำริจักใคร่ยล แรงศึก

ยกนิกรทัพกล้า ออกตั้งกลางสมร

สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ พระเจ้าแผ่นดินสยาม จึงนำกำลังพลออกตั้งค่ายเตรียมรับศึกและดูกำลังฝ่ายตรงข้าม แล้วนำกำลังพลออกมากลางสนามรบ

๏ บังอรอัครเรศผู้ พิสมัย ท่านนา 

นามพระสุริโยทัย ออกอ้าง

ทรงเครื่องยุทธพิไชย เช่นอุป ราชแฮ 

เถลิงคชาธารคว้าง ควบเข้าขบวนไคล

สมเด็จพระสุริโยทัย พระมเหสีของสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ ได้แต่งองค์ทรงเครื่องเยี่ยงชาย เป็นชุดออกศึกเฉกเช่นมหาอุปราช แล้วทรงช้างเข้าร่วมรบ

๏ พลไกรกองน่าเร้า โรมรัน กันเฮย 

ช้างพระเจ้าแปรประจัญ คชไท้

สารทรงซวดเซผัน หลังแล่น เตลิดแฮ

เตลงขับคชไล่ใกล้ หวิดท้ายคชาธาร

กองทัพหน้าของทั้งสองฝ่ายต่อสู้กัน ช้างทรงของพระเจ้าแปรได้ชนช้างกับพระมหาจักรพรรดิ พระมหาจักรพรรดิเสียทีเพลี่ยงพล้ำพระเจ้าแปร

๏ นงคราญองค์เอกแก้ว กระษัตรีย์

มานมนัสกัตเวที ยิ่งล้ำ

เกรงพระราชสามี มลายพระ ชนม์เฮย 

ขับคเชนทรเข่นค้ำ สะอึกสู้ดัสกร

สมเด็จพระสุริโยทัยเกรงว่าพระสวามีจะสิ้นพระชนม์ จึงได้ไสช้างเข้าขวางพระเจ้าแปรและสูกับพระเจ้าแปรแทน

๏ ขุนมอญร่อนง้าวฟาด ฉาดฉะ

ขาดแล่งตราบอุระ หรุบดิ้น

โอรสรีบกันพระ ศพสู่ นครแฮ 

สูญชีพไป่สูญสิ้น พจน์ผู้สรรเสริญ 

พระเจ้าแปรได้เอาง้าวฟันสมเด็จพระสุริโยทัยขาดสะพายแล่งสิ้นพระชนม์บนคอช้าง สองพระโอรสคือพระราเมศวรและพระมหินทราได้กันพระศพแล้วนำเข้าสู้พระนคร สมเด็จพระสุริโยทัยสิ้นพระชนม์ไปแล้ว จึงเหลือแต่คำสรรเสริญไว้

                                            ******************************************************